Successen en lessen van 18 Regeneratieve Landbouwbedrijven

De belangrijkste conclusies van het onderzoek zijn:

• De successen van een aantal bedrijven die al in belangrijke mate regeneratief waren en prima scoorden qua inkomen en werkplezier laten zien dat het in de praktijk mogelijk is.
• De groep RL-boeren zijn zelf tot het inzicht gekomen dat het anders moest en kunnen een voorbeeld zijn voor gangbare boeren.
• Bij een omschakeling naar RL heeft de boer baat bij toegang tot de juiste ondersteuning en adviseurs óf baat bij het bestaande netwerk mee te nemen.
• De stap van gangbaar naar volledig regeneratief is groot, vraagt om andere kennis (bij boeren en adviseurs), andere vaardigheden en brengt onzekerheid en risico’s met zich mee.
• Ook investeringen zijn nodig bij een overstap, dit vraagt om andere kennis bij banken en (mogelijk) andere beoordelingscriteria.
• Hogere productprijzen en/of aanvullende verdiensten zijn gewenst en waarschijnlijk vaak noodzakelijk.

Werkwijze onderzoek

Een praktijkgroep van 18 pionier RL-boeren (die in meer of mindere mate regeneratief zijn) ging aan de slag met ideeën en ervaringen uitwisselen, samen ontdekken wat regeneratief is, wat (economisch) goed werkt en met meten en zichtbaar maken van de effecten van regeneratieve landbouw in de praktijk.

Deze opgedane ervaringen en lessen zullen worden gebruikt voor de toekomstige transitie van gangbaar naar regeneratief en voor verdere opschaling (vervolgproject is gestart in 2023).

Resultaten/ervaringen

• De gemiddelde score van de 18 RL-bedrijven op 14 regeneratieve thema’s of ecosysteemdiensten was 3,7 (schaal 1-5, sector gemiddelde is 3 en 4 is daarbij beter dan het sectorgemiddelde).
• Natuurlijke regulering van plagen en ziekten scoorden op drie boerderijen een 5 (voldoet aan de eis voor RL) en op 11 boerderijen een 4.
• Productie van voedsel, voedingsstoffen en grondstoffen scoorden laag, gemiddeld een 2,6 (kanttekening; voor veel akkerbouwbedrijven waren geen opbrengstgegevens beschikbaar en één was bloembolteler).
• De vijf meest toegepaste sociaal-economische praktijken bij de RL-boeren waren:
  1. Korte keten
  2. Biologisch gecertificeerd
  3. Eigen verwerking
  4. Energieproductie
  5. Gemeenschapslandbouw (diverse vormen)
• Meerdere toegepaste RL-maatregelen specifiek voor de akkerbouw waren: 50% rustgewas, overblijvende gewassen, strokenteelt en mengteelt.
• Andere toegepaste agronomische RL-maatregelen waren: teelt vlinderboemigen, gebruik van gewasresten, vaste mest, natuurelementen, natuurbeheer, high-tech precisielandbouw, vaste rijpaden, bodeminoculatie, gemengd bedrijfssysteem (zoals voedselbos, agroforestry), lokale/regionale samenwerking tussen sectoren en hightech circulair gemengd bedrijf.
• Overige toegepaste sociaal-economische maatregelen waren: extra vergoeding voor betere duurzaamheidsprestaties, biologisch dynamisch gecertificeerd, eigen merk, verwaarding van ecosysteemdiensten, zorglandbouw, proefbedrijf en onderwijs.

Wat is Crkls?

Crkls (spreek uit als cirkels) is het antwoord op de versnippering van het landbouwkundig onderzoek in de afgelopen decennia. Het platform maakt de onderzoeksresultaten beter vindbaar en relevant voor de ondernemer. De initiatiefnemers Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research (WUR), Groen Kennisnet en Aeres Hogeschool willen zo een bijdrage leveren aan een toekomstbestendige landbouw in Nederland.
Groen Kennisnet is onderdeel van de stuurgroep Crkls en heeft nauw contact met de redactie van Crkls.